Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ

     Πριν από λίγο καιρό, έβαλα στο σχολείο σαν εργασία στους μαθητές μου, να βρουν κάποιες πληροφορίες για το αγαπημένο τους είδος μουσικής. Η παρακάτω παράγραφος προέρχεται από μια μαθήτριας της Γ’ τάξης και αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο, ότι τα παιδιά σήμερα και σκέπτονται, και αισθάνονται και έχουν άποψη. Σε προσωπικό επίπεδο, είναι μια από τις πολλές στιγμές, που με κάνουν να αισθάνομαι υπερήφανος και τυχερός που μπορώ να βρίσκομαι ανάμεσά τους.

     Πολλοί  ρωτάν «Ποιο είναι το αγαπημένο σου είδος μουσικής» και περιμένουν να ακούσουν  pop, rock κ.α.. Για μένα  όμως  αγαπημένη μουσική είναι αυτή που με βοηθάει να βλέπω με κλειστά μάτια όσα δεν μπορώ να δω με ανοιχτά, που με κάνει να ονειρεύομαι. Είναι αυτή που με ταξιδεύει στο «δικό» μου κόσμο χωρίς να ζητά εισιτήριο  ή διαβατήριο… Η δική  μου αγαπημένη μουσική μου δίνει φτερά για να ξεφύγω  από τη φυλακή του συνηθισμένου  και του επιφανειακού και δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα «είδος». Όσο για τους εκπροσώπους της, σήμερα μάλλον είναι ξεχασμένοι, έχουν παρασυρθεί από  αυτό που λέμε καθημερινότητα, από έναν χείμαρρο υποχρεώσεων  και συμβιβαστικών αποφάσεων. Για μένα όμως είναι σημαντικοί, είναι τα όνειρα για το αύριο, τα συναισθήματά μας, είναι  ο τρόπος που πάμε κόντρα στο ρεύμα, κόντρα στο κατεστημένο  που σιγά -σιγά  μας απαλλάσσει από κάθε  ανθρώπινη ιδιότητά μας. Μας χτυπά χωρίς έλεος, μας καταδικάζει σε μια «άδεια» ζωή. Το αγαπημένο μου είδος μουσικής, λοιπόν, είναι αυτό που με απελευθερώνει από όλα αυτά. Δεν κρύβεται πίσω από την jazz ή τη metal μουσική, αλλά πίσω από την ψυχή μου.  Για αυτό το λόγο πιστεύω πως «η δική  μου μουσική» δεν μπορεί να αποτυπωθεί στο χαρτί παρά μόνο στην καρδιά μου. Πολλοί  το παίρνουν αυτό ως σημάδι αδιαφορίας απέναντι στη μουσική, για μένα όμως είναι ίσως η μοναδική απόδειξη ότι ενδιαφέρομαι λίγο παραπάνω.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ

ΔΙΚΤΥΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΕΙ ΘΑΥΜΑΤΑ

Το El Sistema στη Βενεζουέλα προσφέρει μουσική εκπαίδευση σε φτωχά παιδιά

Τhe Economist

TRICIA Tunstall

Changing Lives: Gustavo Dudamel, El Sistema, and the Tranformative Power of Music

εκδ. W. W. Norton, σελ. 320

Στη συζήτηση για την αξία των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα σχολεία, ένα αποστομωτικό επιχείρημα έρχεται από τη Βενεζουέλα, μια χώρα που οι περισσότεροι τη γνωρίζουμε για άλλα πράγματα: το πετρέλαιό της, τις φυσικές ομορφιές, την υψηλή εγκληματικότητα, τον Ούγκο Τσάβες. Η χώρα όμως είναι επίσης η πατρίδα του El Sistema, ενός δικτύου από νεανικές ορχήστρες που ιδρύθηκε το 1975 και που έχει εκπαιδεύσει αναρίθμητα παιδιά από υποβαθμισμένες συνοικίες, μετατρέποντάς τα σε επιτυχημένους επαγγελματίες μουσικούς. Ο απόφοιτος–αστέρι του Sistema είναι ο Γκουστάβο Ντυνταμέλ, ο οποίος, μεταξύ πολλών άλλων, είναι ο μουσικός διευθυντής της Φιλαρμονικής του Λος Αντζελες. Πρόσφατα πραγματοποίησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για να τιμηθεί η εκατονταετηρίδα από τον θάνατο του Γκούσταφ Μάλερ, διευθύνοντας όλες τις συμφωνίες του συνθέτη τόσο με τη Φιλαρμονική του Λος Αντζελες όσο και με τη Συμφωνική Ορχήστρα Σιμόν Μπολίβαρ της Βενεζουέλας, την alma mater του.

Η αντίληψη του Sistema έχει αρχίσει να ταξιδεύει, με νέα πιλοτικά προγράμματα στη Βραζιλία, στη Σκωτία και σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υποβάθμισης αστικών περιοχών. Η σχεδόν μυθολογική φήμη του El Sistema έχει ενισχυθεί από τον ενθουσιασμό του Κλάουντιο Αμπάντο, του Σάιμον Ρατλ και άλλων παγκοσμίου φήμης μουσικών, καθώς και από μια υπεραισιόδοξη αντίληψη που εκφράζεται σε πλούσιες χώρες πως η τέχνη μπορεί να θεραπεύσει όλα τα κακά. Ο ιδρυτής του El Sistema, ο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου, έχει μάλιστα προταθεί για Νομπέλ Ειρήνης.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Αποσπάσματα από ομιλία της Φαίης Ρηγοπούλου –Μουσικοπαιδαγωγος

Σύμφωνα με τη πιο πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Florida, πρόωρα βρέφη που άκουγαν κατά τακτά διαστήματα μουσική ανεξαρτήτως είδους, ανέπτυξαν σημαντικά υψηλότερες διανοητικές και σωματικές ικανότητες από αυτά που μεγάλωσαν κατά τον ίδιο τρόπο αλλά χωρίς να ακούν τη μουσική.

Η αξία της μουσικής εκπαίδευσης είναι κάτι που έχει αμφισβητηθεί όχι μόνο από γονείς αλλά και από εκπαιδευτικούς, πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλο είδος μόρφωσης. Ζώντας σε μια κοινωνία που η βασική απαίτηση και αναγκαιότητα κατά παγκόσμια βάση, είναι η ικανότητα να βγάζουμε χρήματα οι εκάστοτε υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των παιδιών μας αλλά και οι ίδιοι οι γονείς πολλές φορές ωθούνται στο να παίρνουν τις ανάλογες αποφάσεις.

Ο Πλάτωνας έλεγε:

«Η εκπαίδευση στη μουσική είναι ανάγκη επιτακτική γιατί περισσότερο από οτιδήποτε στον κόσμο ο ρυθμός και η αρμονία επηρεάζουν το ενδότερο κομμάτι του εαυτού μας, και ο καθένας από εμάς θα πρέπει να ξέρει πως να το χαλιναγωγήσει.»

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

      

Οι μουσικές σπουδές στην Ελλάδα είναι από τα πιο χρονοβόρα και απαιτητικά συστήματα εκπαίδευσης (σε αρκετές περιπτώσεις ίσως και με λάθος τρόπο).

     Οι εκπαιδευτικοί πριν φτάσουν στο επίπεδο να μπορούν να διδάξουν, θα πρέπει οι ίδιοι να εκπαιδευτούν σε θέματα γενικής διδακτικής, παιδαγωγικής και ψυχολογίας. Πρέπει να γνωρίζουν πώς να παίζουν ένα ή περισσότερα μουσικά όργανα, να ξέρουν ιστορία και θεωρία της μουσικής, αρχές σύνθεσης και διεύθυνσης χορωδίας ή ορχήστρας, διδακτικές μεθοδολογίες, ή ακόμα και βασικές αρχές λειτουργίας και επισκευής μουσικών οργάνων. Θα πρέπει, επίσης, να είναι γνώστες του μεγαλύτερου μέρους, αν όχι όλου, του παλαιού και σύγχρονου ρεπερτορίου που υπάρχει στη μουσική. Κατά συνέπεια και τα παιδιά που θα ασχοληθούν με τη μουσική, είτε ερασιτεχνικά, είτε σε πιο επαγγελματικό επίπεδο, απαιτείται να αποκτήσουν εξαιρετικά πολλές γνώσεις.